In godsnaam!

Aanvankelijk stond het gaan naar de voorstelling van Annemie Struyf niet in mijn lijstje. Na de geflopte lezing over Myamar was ik namelijk nogal sceptisch tegenover dit soort bijeenkomsten. Maar enkele klasgenoten vertelden dolenthousiast over haar bij de eerste cultuurprik, dus veranderde ik meteen van mening! Gelukkig gaf Annemie dezelfde lezing in Kortessem, vlak naast mijn dorp Wellen. Ik sleurde mijn vriend (die overigens een bloedhekel heeft aan de stem van Annemie) mee voor een leerrijke avond.

De lezing zou gaan over verschillende godsdiensten. Ik was vooral benieuwd naar de manier waarop ze deze dingen zelf beleefd had. Een tekst lezen over de Islam is helemaal anders dan er middenin zitten! In onze school zijn er ook heel wat studenten met dit geloof. Door de jaren heen ontwikkelde ik dus een open geest voor andere culturen. Toch heb ik het steeds vreemd gevonden hoe sommige gelovigen hun ogen kunnen sluiten voor enkele dingen in hun geloof. Bijvoorbeeld het ontbreken aan respect voor vrouwen. Niet dat ik hiermee wil zeggen dat alle gelovigen die ‘slechte kantjes’ ook hebben, maar gewoon dat ik er naar uitkijk om een objectieve en misschien ook wel kritische blik achter de schermen van deze wereldgodsdiensten te krijgen van Annemie!

Toen ik de zaal binnenkwam en rondkeek kwam ik tot dezelfde vaststelling als bij Myamar: een zaal vol oudere mensen! Waar is al die jeugd toch? Ik dwong mijn vriend om samen met mij plaats te nemen op de eerste plaats: nét voor Annemie, aangezien ik geen woord wou missen. Plots zag ik een diascherm tevoorschijn komen: ‘Ohnee, niet wéééééééér.”, spookte er door mijn hoofd. Gelukkig bleek mijn vrees achteraf onterecht, in tegenstelling tot onze Guido kan deze dame boeiend vertellen zonder gewoon een fimpje te moeten opzetten!

Annemie Struyf

Deze dame heeft eigenlijk geen voorstelling meer nodig, ze kwam reeds aan bod in de bespreking van het boek “Mijn status is positief”. Ze zag er weer stralend uit toe ze op het podium verscheen, wat een straffe madam!

Ik ben vergeten te vermelden dat mijn oma Annemie’s grootste fan is! Niet enkel leest ze haar boeken (denk maar aan Insjalla en straftijd) maar ze zat ook aan het scherm gekluisterd bij de uitzending van haar reeks ‘In Godsnaam’. Ze wou enorm graag meekomen, maar voelde zich die avond helaas niet zo goed.

Annemie komt vaak voor in media, misschien ook wel te wijten aan haar soms nogal straffe uitspraken.  In ieder geval is ze een bewonderingswaardig persoon met enorm veel moed. Bovendien hou ik wel van haar gevoel voor humor ;-)

De voorstelling

Annemie Struyf baseerde deze lezing op haar gelijknamige programma in 2010. Dit werd uitgezonden op de zender één. Hoewel het programma draait om de 5 wereldgodsdiensten, zou ik het toch eerder anders omschrijven. Annemie volgt namelijk mensen die in hun leven een radicale beslissing hebben gemaakt: het zich volledig toewijden aan een godsdienst. Misschien gaat het programma dus niet enkel over godsdiensten, maar ook om de (soms naïeve) houding van mensen.

Beginnen doet ze met een verhaal over haar vriendin, Magdalena. Een vrouw die een belangrijke rol speelt in deze voorstelling. Ze krijgt een verschrikkelijke diagnose: kanker. Magdalena nam de moedige beslissing om niet behandeld te willen worden. Voor mij lijkt deze beslissing zo vreemd: waarom wil je niet vechten? Misschien omdat mijn opa laatst dezelfde diagnose kreeg en ik niets liever wil dan dat hij volhoudt zolang hij kan. Onmiddellijk voelde ik me verbonden met Annemie: want ook ik ken nu iemand die zich, net als haar vriendin, afvraagt:

“ Wat blijft er over, als je alles wegneemt?”

De islam

De eerste godsdienst waar Annemie het antwoord zocht, is de Islam. Het lijkt me compleet nutteloos om hier nog veel opzoekwerk aan te besteden. Dankzij mijn opleiding als pav-leerkracht heb ik me hier al heel vaak in verdiept. Ik vind de Islam een mooie godsdienst in vele opzichten. Met meer dan een miljard wereldwijde aanhangers is het 1 van de grootste godsdiensten ter wereld. Hun belangrijkste geschrift is de Koran, een boek dat door niet-moslims niet aangeraakt mag worden.

Ze geloven, net zoals Christenen en Joden, in 1 god: Allah. De naam Islam betekent “onderwerping”, een moslim geeft zich dus over aan de wil van God en moet gehoorzamen aan 5 zuilen. Eerst en vooral is er de geloofsbelijdenis: moslims moeten erkennen dat “Allah de enige God is en dat Mohammed Zijn Profeet is”. Ten tweede is er het gebed. Een tijdjes terug zat ik met een moslim in de klas, Ethem. Het voel me op dat hij tijdens de pauze altijd de klas uitging met zijn jas. Buiten was hij echter nergens te bekennen. Ik vroeg hem op een dag wat dit betekende. Ethem vertelde me dat hij ging bidden. Een moslim moet namelijk 5 keer per dag bidden in de richting van Mekka, de heilig stad. Het is voor hen ook belangrijk om aalmoezen te geven aan de armen. Een deel van hun inkomen gaat dan ook standaard naar een moskee en de armen. Een vierde pijler is het vasten (waarschijnlijk de moeilijkste ;) ). Tijdens de negende maand van hun kalender (dit noemen we de Ramadan) mogen moslims niet eten, drinken, roken en vrijen van zonsopgang tot zonsondergang. Ten slotte moet elke moslim 1 keer in zijn leven op bedevaart gaan naar de heilige stad Mekka (al heb ik ergens gehoord dat je deze verplichting kan ‘afkopen’..vreemd!).

Annemie vertelde tijdens de lezing dat ze in contact kwam met de Al-minara. Dit is een organisatie die meisjes hier bekeerd tot de Islam. Allemaal niets mis mee, hoewel Annemie de opmerking maakte dat de organisatie zich na de bekering ook ontpopte tot datingbureau en de meisjes koppelde met een Islamitische jongen (die toevallig geen papieren heeft, maar wel naar België wil komen). Klinkt toch niet zo fris, dit uithuwelijken! Al-Minara was niet zo blij met de bevindingen van Annemie en wou niet dat ze hierover sprak. Maar dat moet je iemand als haar natuurlijk niet zeggen ;). 

Ik besluit om even een kijkje te nemen op hun website. Op de eerste pagina vind ik de volgende tekst:

“Salam Alaikum,

Ben je geïnteresseerd in de islam?

Wil je je bekeren maar weet je niet waarheen?

Ben je net bekeerd en zoek je interessante lezingen of nieuwe zusters om ervaringen uit te wisselen?

Vind je als vrouw je weg niet altijd terug in die massa informatie?

Zoek je als organisatie meer info over de gewoonten in de islam?

Zoek dan niet verder. Wij zijn nederlandstalige moslima’s die al een paar jaar bezig zijn met een steunpuntproject.”

Hoezo “vind ik als vrouw mijn weg niet in de massa informatie”? Mijn brein is nochtans even ontwikkeld als dat van een man (misschien zelfs nog meer!). Mijn feministische kant voelt zich al dadelijk aangevallen, misschien wel compleet onterecht, geef ik toe.

De moeder van een vriendin van mij bekeerde zich laatst en kwam prompt op de proppen met een Islamitische man. Plots begin ik bij deze situatie na te denken, dit is dus echt geen ver-van-mijn-bed-show! Elke dag kiezen namelijk DRIE Vlaamse meisjes ervoor om zich te bekeren tot de Islam.

Wat Annemie vooral bijbleef was de moeite die de organisatie deed om hun louche praktijken te verdoezelen. Zo mocht Annemie bij een bijeenkomst absoluut niet naar twee bepaalde workshops, iets wat haar nieuwsgierigheid nog meer aanwakkerde. Uiteindelijk kreeg ze heel wat protest van de organisatie toen deze plots wou dat de beelden niet uitgezonden werden. Na wat heen en weer gedreig kon ze dit toch doen.

Volledig positief was het verhaal van Annemie dus niet te noemen. Dit zorgde voor heel wat kritiek richting haar en haar programma. De beelden zouden een vertekend beeld geven van de werkelijkheid. Wat u zelf wil geloven, is aan u!

Zen boeddhisme

Bij deze godsdienst liet Annemie ons een klein experimentje doen: we moesten een tweetal minuten stil blijven zitten op een stoel. Je mocht absoluuuuuuut niet bewegen en moest in je hoofd van 1 tot 10 tellen. Maar telkens als je iets dacht, moest je opnieuw beginnen. Ik geraakte dus ook niet verder dan het getal 3 (waarschijnlijk te wijten aan de contante chaos in mijn hoofd). “Oké,” lachte Annemie, “stel je voor dat je dit héél de dag lang moest doen in een verschrikkelijk vervelende houding!”. Dit is al zeker en vast niets voor mij, 3 minuten geleden was ik nog tegen Philip aan het klagen over de onmenselijk harde stoelen waardoor mijn achterwerk leek te slapen.

De godsdienst is absoluut niet duur te noemen. Alles wat je nodig hebt is een plek om te zitten. Letterlijk ja, want ‘Zazen’ vertalen we als “zitten in meditatie”. Dit gebeurd in de lotushouding (zeer moeilijk om lang vol te houden!).

Het zen-boeddhisme draait namelijk om het zuiveren van je gedachten en mediteren. Samen met Monique reisde Annemie naar Japan, waar de godsdienst oorspronkelijk opgericht werd. Monique’s zoon woont er al 5 jaar in een klooster waar hij elke dag urenlang zit te mediteren. Er loopt trouwens constant een man met een stok rond, voor het geval dat je als monnik er even aan denkt om je arm of been te bewegen. Deze man is absoluut niet weg te denken uit de godsdienst! Hij moet waken over de concentratie van de monniken, anders kunnen ze hun doel niet bereiken.

In het zen-boeddhisme vinden we heel wat wijsheden terug, de ene al wat makkelijker te begrijpen als de andere. Hier is een voorbeeld:

“Iemand vroeg een van de oude zenmeesters hem de weg naar bevrijding te leren.

De zenmeester zei: Wie onderdrukt je?

De man die vrijheid zocht zei: Niemand onderdrukt mij.

De zenmeester zei: Waarom verlang je dan naar bevrijding?”

In deze wijsheid kan je een stuk van de essentie van het zen-boeddhisme terugvinden. Het centrale idee is namelijk de verlichting. Een mens mag niet langer afhankelijk zijn van materiële zaken en moet verlicht worden. Maaaar, je màg de verlichting eigenlijk niet willen, want dat is dan weer een verlangen (wat je niet mag hebben om verlicht te zijn!). Wie dus echt verlicht WIL zijn, kan dit nooit worden want dit is tegenstrijdig met de hele leer. Het klinkt dus absoluut belachelijk dat een zen-boeddhist iets nastreeft wat je eigenlijk niet màg nastreven als je erin wil slagen. Voor een Zen-boeddhist is dit gewoonweg de waarheid. Kijk eens even terug naar de wijsheid. Het antwoord van de zenmeester is heel nuchter, weer een kenmerk van deze godsdienst. Wanneer je een zen-monnik vraagt: ‘Kijk naar de lucht, wat zie je?”, zal je als antwoord krijgen: “Ik zie wolken en de hemel”. Eenvoud is het kernwoord.

In het algemeen spreekt de godsdienst me niet zo aan. Als eeuwige bezige bij kan ik echt geen hele dag zitten niets doen! Annemie dacht er hetzelfde over. Bovendien is het niet zo aantrekkelijk om de rest van je leven elke maaltijd op 40 rijstkorrels te moeten gaan knauwen. Geef mij maar een lekker pasta!

Hindoeïsme

Wéér zo’n godsdienst waar ik eigenlijk niets van af weet, foei! Plots ben ik erg blij dat ik dit onderwerp gekozen heb! Annemie trok met Kathy, een Vlaamse vrouw, naar Bali. Kathy verkocht al haar bezittingen hier om te gaan wonen in de ashram van haar goeroe, Ratoe (voor maar liefst 70 euro per dag!!). Om je oude leven volledig achter je te laten, moet er toch iets héél goed in de plaats gaan komen, niet?

Mmmm Bali: zon, zee, strand,.. ik zou bijna zelf meewillen! 1 van de dingen die ik weet van India, is de werking van het kastesysteem. Elke mens wordt namelijk geboren in een bepaalde kaste, dat eigenlijk je ‘stand’ in de maatschappij vertegenwoordigd. Je kan enkel veranderen van kaste door goed te leven, te sterven, en opnieuw geboren te worden in een hogere kaste (dit werkt helaas ook omgekeerd!). Met andere woorden geloven ze in India dat mensen die in een lage kaste geboren worden (en dus arm zijn en weinig hebben), dat zélf gezocht hebben door slecht te leven in een vorig leven. Tot op de dag van vandaag is het nog steeds taboe om te trouwen met iemand uit een lagere kaste.

Het hindoeïsme heeft gevolgen voor je hele levenswijze. Veel Hindoes zijn vegetariër, omdat ze hun geest zuiver willen houden en omdat ze geen dieren willen doden voor voedsel. De meeste Hindoes eten met hun rechterhand. De linkerhand beschouwen ze als onrein (een beetje zoals moslims die geen varkensvlees willen eten).

Annemie maakte op deze reis kennis met het Hindoeïsme, een godsdienst met meerdere goden (dus niet zoals het Christendom of de Islam). Er bestaat ook geen Kerk of Synagoog, maar wel tempels die gebouwd zijn ter ere van een bepaalde god. Je moet echter niet naar zo’n tempel gaan, je kan ook thuis bidden of naar groepsmeditaties in speciale meditatiecentra gaan. Net dat laatste is wat Annemie voor koos. Nieuwsgierig nam ze plaats en zag dat iedereen begon te ‘shaken’ voor een groot portret van Ratoe. Urenlang gaat dit ‘shaken’ verder en Annemie vroeg zich af hoe deze mensen dit volhielden. De bedoeling was namelijk dat je een heleboel energie zou krijgen, maar dit werkte duidelijk niet bij haar. Af en toe zag ze wat mensen naar buiten glippen en weer helemaal opgepept binnenkomen. “Ja,” dacht Annemie, “een beetje buitenlucht zal mij ook wel oppeppen.”. Toen ze zich echter naar dezelfde ruimte begaf als waar de anderen naartoe gingen, werd ze plots tegengehouden. Ze mocht er niét binnen. Natuurlijk is dit iets wat er bij Annemie niet in kon en ze besloot dit verder te onderzoeken. Na een tijdje kwam het grote geheim aan het ligt: heel de boel was gewoon 1 groot drugskot. Door een ‘speciaal goedje’ te roken kregen de hindoes namelijk weer energie. Annemie besloot haar spullen te pakken en te vertrekken: een wijze beslissing!

Ook hier in België ging ze langs bij een hindoeïstische organisatie : de Hare Krishna in Durbuy.

Christendom en het Jodendom

Helaas had Annemie al veel tijd gestoken in het uitvoerig bespreken van de vorige godsdiensten waardoor er geen tijd meet was voor het Christendom en het Jodendom. Na mijn uitvoerige bespreking over de holocaust vind ik dit laatste stiekem niet zo erg: ik heb genoeg gelezen over Joden voor een tijdje!

Het Christendom daarentegen ken ik ook al op men duimpje, nog even oefenen:

Onze Vader die in de hemel zijt, geheiligd zij Uw Naam.

Uw Rijk kome, Uw Wil geschiede op aarde als in de hemel.

Geef ons heden ons dagelijks brood

en vergeef ons onze schulden,

gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren.

En leid ons niet in bekoring, maar verlos ons van het kwade.

Amen.

Ik heb altijd in een katholieke school gezeten en toch doet het me bitter weinig, dat Christendom. Ik ben niet de enige, tegenwoordig zijn er steeds meer mensen die geloven in de kerk, misschien ook wel te wijten aan hun gedateerde houding, ze evolueren niet mee met hun tijd! Of aan de talrijke schandalen die dagelijks aan het licht komen over pedofiele priesters. Zelfs mijn moeder, die er steeds op stond om elke zondag met het gezin naar de Kerk te gaan, is hier sinds 4 jaar vanaf gestapt. Ik denk dat geloof een steeds kleinere rol speelt in onze samenleving, hoewel ik begrijp dat het nog steeds een grote rol speelt in het leven van oudere mensen zoals mijn grootouders. Die zitten nog steeds elke zondag braafjes in de mis.

Zo ook de nonnen van het klooster dat Annemie bezocht. Compleet afgesloten van de buitenwereld houden ze zich elke dag bezig met bidden en werken. Aanvankelijk zag Annemie hier enorm tegen op, maar dat bleek onterecht. Hoewel de nonnen eerst niet veel kwijt wilden aan haar, kwam daar snel verandering in. 1 voor 1 deden ze hun levensverhaal aan Annemie. Wat haar vooral verbaasde is de complete eerlijkheid van de nonnen. Ze hadden niets te verbergen en kenden het concept liegen niet! Toen de nonnen  ook hun verhaal wouden horen, maakten ze zich zorgen. Ze vroegen zich af welke smoesjes ze konden gebruiken om hun misstappen te verdoezelen. Plots voelden ze zich schuldig. De nonnen waren zo oprecht ten opzicht van hun, dat ze dit ook besloten te zijn. Het werd een speciale ervaring voor hun die ze nooit zullen vergeten. Want hoe vreemd het voor iemand zoals mij ook lijkt om je leven toe te wijden aan een godsdienst, kan je er niet om heen dat zo’n vrouw ongelooflijk veel wijsheid moet hebben.

Tot slot

Ik heb erg veel respect voor een godsdienst en degenen die de kracht hebben om zich eraan toe te wijden. Ik denk nu even aan mijn klasgenoot Ramazan. Vol overtuiging en passie spreekt hij over zijn godsdienst, fantastisch! Toch ben ik zelf nooit een godsdienstig persoon geweest. Ik geloof in mezelf. In mijn eigen keuzes te kunnen maken, niet beïnvloed door een god. En vooral geloof ik in het leven.

Ik wil mijn tijd op aarde niet doorbrengen volgens talrijke voorschriften die me weerhouden van fouten te maken. Ik wil fouten maken en er uit leren. Verliefd worden op de foute jongen, opnieuw… en opnieuw, voor ik de juiste vind. Me de dag na een leuk avondje stappen dat laatste biertje beklagen en genieten zonder grenzen. Natuurlijk geloof ik in morele waarden, die heb ik ook. Maar ik kies mijn eigen waarden. Liefde, respect, vriendschap en bovenal genieten van alles wat het leven me biedt.

Ps. Ik kon het niet laten om haar na de voorstelling even te gaan vragen hoe het intussen met Hope (zie mijn andere blogpost) was. Ze glimlachte breed en vertelde dat Hope veel te snel groeit en ze zich nog perfect herinnerde hoe ze voor het eerst in die mooie bruine ogen van haar staarde. Prachtig toch!