Culturefever

zondag 1 januari 2012

Hiermee sluit ik mijn blogavontuur af!

vrijdag 30 december 2011

Dugskartels in Mexico

Drugskartels Mexico

Het Nieuwsblad kwam op 4 december 2011 met het verrassende artikel “Drugskartels Mexico bedreiging voor democratie” op de proppen. Ik heb altijd wel geweten dat de situatie in het grensgebied tussen Noord- en Zuid-Amerika er niet bepaald rooskleurig uitzag. Dat drugs aan de basis zouden kunnen liggen van het onderuithalen van een volledige bestuursvorm heeft mij echter aan het denken gezet. Wat is er aan de hand in Mexico? Laten we even kijken!

Mexicaanse drugsbendes hebben anno 2011 op zoveel vlakken een invloed verworven dat het woord “bendes” al lang niet meer van toepassing is. Tegenwoordig spreekt men over heuse drugskartels of drugssyndicaten, met als enige doel het bevorderen en domineren van de handel in verdovende middelen. Om in hun opzet te slagen hebben de drugsbarons – deze heren staan aan het hoofd van de kartels – aan de ene kant medewerkers die voor het verdelen van de drugs instaan, maar ze hebben ook contacten binnen de overheid en de lokale politiekorpsen. Een typisch voorbeeld van georganiseerde misdaad waartegen nog moeilijk wat ondernomen kan worden, en dan vooral in Mexico.

Belangrijk om weten is dat er in Mexico niet zo gek veel drugs geproduceerd worden. Die dubieuze eer gaat naar gebieden als Colombia, Brazilië en Afghanistan. De rol van Mexico in het wereldwijde drugsnetwerk is het verdelen van de verdovende middelen. De tientalle lokale drugskartels bekommeren zich dan ook vooral over het smokkelen van verdovende middelen over de grens tussen Zuid- en Noord-Amerika. Vervolgens komen de drugs voornamelijk in de Westerse wereld terecht, met name in de Verenigde Staten en Europa. Maar hoe slagen Mexicaanse drugskartels erin om jaarlijks tienduizenden kilo's aan drugs over de landsgrens te smokkelen zonder onderschept te worden?

Allereerst lijken drugskartels steeds creatiever te worden wanneer aankomt op het transport van verdovende middelen. Terwijl men vroeger vooral gebruik maakte van vrachtwagens met daarin verborgen compartimenten kiezen de spitsvondige criminelen tegenwoordig voor minder conventionele methodes. Mike Unzueta, een speciaal agent verantwoordelijk voor Immigratie en Grenscontrole in San Diego geeft enkele voorbeelden:

“Drugskartels willen aan het einde van de dag gewoon geld verdienen, en ze doen dan ook alles wat ze kunnen om te verzekeren dat dat zal gebeuren”, geeft Unzueta aan. “Ze worden met de dag creatiever. Vandaag de dag vinden we zelfs verborgen drugs terug in tafelpoten, speelgoed, meubels, kaarsen en zelfs tennisschoenen”.

En zelfs daar stopt de inventiviteit van de drugskartels niet. Zo werd er rond het einde van 2011 een ware drugstunnel van 400 meter lang ontdekt die vanuit Tijuana in Mexico richting het Californische Otay Mesa liep. Dat deze ondergrondse smokkelroute al geruime tijd in gebruik was blijkt uit het feit dat de tunnel voorzien was van verlichting en een ventilatiesysteem. Mexicaanse drugskoeriers – met name van het Sinaloa-kartel - gebruikten de tunnel om marihuana onder de grens door te transporteren. Toen de LAPD de gang ontdekte wisten de agenten in totaal vijftien ton drugs in beslag te nemen.

Gelukkig is het niet enkel de Amerikaanse regering die fors tracht op te treden tegen de drugskartels. Ook de Mexicaanse overheid wil maar al te graag komaf maken met de criminele activiteiten die dagelijks plaatsvinden in hun land. Daarom zetten beide gebieden sinds maart 2011 samen de strijd in tegen de drugshandel rond het grensgebied door onbemande vliegtuigen in te schakelen. Zogenaamde 'drones' dringen diep in het Mexicaanse luchtruim door om zo de netwerken van de drugshandelaars bloot te leggen.

Dit voorbeeld van een nauwe samenwerking tussen Mexico en Amerika zou voor beide gebieden vruchten moeten afwerpen. In Amerika wil men vooral komaf maken met de drugshandel om verslavingen tegen te gaan, maar aan het zuiden van de grens tracht de overheid voornamelijk het geweld dat voortvloeit uit de activiteiten van de drugskartels de kop in te drukken. En dat is nodig ook! Zo kwamen er in de voorbije vier jaar alleen al meer dan 34.000 mensen om het leven naar aanleiding van drugs-gerelateerde incidenten.

Het grote aantal slachtoffers is deels te danken aan de hoeveelheid wapens die er circuleren binnen de drugskartels. Volgens het Amerikaanse Departement van Justitie werden er in de voorbije vijf jaar maar liefst 94.000 vuurwapens in beslag genomen na het opdoeken van Mexicaanse drugskartels. Opvallend genoeg is zeventig procent van al deze wapens afkomstig uit de Verenigde Staten, wat wil zeggen dat er net zoals een smokkelroute voor drugs van Mexico naar Noord-Amerika een gelijkaardige transportroute van wapens in de tegenovergestelde richting bestaat.

Al die wapens worden ingezet om afrekeningen tussen twee of meerdere rivaliserende drugskartels te ondersteunen. Deze zogenaamde shoot-outs komen op regelmatige basis voor in Mexico, maar ook buitenstaanders die voor moeilijkheden zorgen worden vaak hardhandig onder handen genomen. Zo ontdekten enkele onschuldige voorbijgangers in de nacht van 14 september 2011 twee verminkte lichamen die als afgeslachte dieren aan een voetgangersbrug hingen.

Het eerste lijk, dat van een naakte vrouw, was zo verminkt dat haar ingewanden uit haar buikholte hingen. Het lijk dat naast haar hing was dat van een man wiens schouder zo ernstig onder handen was genomen dat het bot zichtbaar was. Deze gruweldaden werden al snel opgeëist door Mexicaanse drugssmokkelaars die een boodschap wouden sturen aan alle gebruikers van sociale media die openlijk ingaan tegen de activiteiten van de drugskartels.

Misschien nog gruwelijker is de allernieuwste trend die bij de drugskartels gaande is. Binnen de Zeta's (een van de meest gevreesde kartels in Mexico) is het tegenwoordig geen uitzondering meer om gekidnapte burgerslachtoffers het tijdens een gladiatorenmatch tegen elkaar te laten opnemen. Eens de match van start gaat worden de “deelnemers” verplicht om met elkaar te vechten tot de dood. Binnen de criminele kringen heeft men dit sadistische spektakel “Who Wants To Be The Next Hitman” gedoopt. Dit omdat de winnaar van het spel de kans krijgt om zich als kersverse huurmoordenaar aan te sluiten bij de Zeta's.

Onderzoekers hebben zopas een massagraf met daarin vierhonderd lijken teruggevonden, en men denkt dat deze grote hoeveelheid aan slachtoffers te danken is aan de nieuwe vrijetijdsbesteding van de drugskartels. Deze vondst is slechts in peulenschil in vergelijking met de 5300 Mexicanen die sinds 2006 hoogstwaarschijnlijk door drugskartel gekidnapt werden, en nooit meer terugkeerden.

Voor de Mexicaanse overheid is het daarnaast steeds moeilijker aan het worden om hardhandig te reageren op deze gruwelpraktijken. Sinds de laatste jaren hebben de drugskartels al meermaals een nieuw speeltje ingezet in hun strijd tegen de arm der wet. Ze zetten zelfgemaakte gepantserde voertuigen, in het milieu beter bekend als “narco tanks”, in tegen agenten die machteloos staan tegen de onkreukbare bewegende burchten.

Daarnaast heeft Mexico sinds jaar en dag te kampen met interne corruptie. Zo arresteerde men zopas nog na het ontdekken van opnieuw een massagraf in het stadje Tamaulipas 74 medeplichtigen, een groepje waarbinnen er achteraf 17 lokale agenten actief bleken te zijn. Volgens Amnesty International gaat het allemaal nog een stapje verder. Uit een studie naar het Mexicaanse systeem om criminelen terecht te stellen is gebleken dat dit juridische orgaan tot op het niveau van de rechters corrupt is.

Zelfs de agenten die post vatten aan de grens tussen de Verenigde Staten en Mexico – dé slagader van het hele conflict – blijken net zo corrupt te zijn als hun collega's uit het binnenland. Uit een getuigenis van een ex-agent is gebleken dat hij onder invloed van een bepaald drugskartel sommige met verboden middelen volgeladen vrachtwagens niet mocht controleren, en daarvoor in ruil, per vrachtwagen, tussen de $4,000 en $6,000 ontving.

Hoe kunnen we dit alles oplossen? Cees Zoon, een journalist, auteur van het boek Narcostaat Mexico en nieuwe Mexicaan, heeft een nogal unieke kijk op de zaak. Men vraagt hem of de geweldspiraal nog doorbroken kan worden. “Niet als je doorgaat met de war on drugs”, laat hij weten. “Mensen gaan niet dood aan drugs, maar aan drugspolitiek. Zolang drugs illegaal zijn, zal de handel met geweld gepaard gaan. Overheden zijn niet bereid om te legaliseren. Misschien laten ze zich leiden door de gedachte dat de strijd tegen drugs gewonnen kan worden, maar dan lopen ze wel erg achter de feiten aan. De kartels zien evenmin veel in legalisatie, want dan verliezen ze hun uiterst lucratieve inkomsten. Toen Pablo Escobar gevangen genomen werd zei hij precies waar het op stond: “Jullie hebben me nou, maar voor mij zijn er morgen tien anderen. Alleen legalisatie kan ons stoppen.”

De reportage

Om meer hierover te weten, bekeek ik een reportage online, namelijk “This World - Mexico’s Drug War”. Dit is een documentaire over het gewapende conflict tussen de steeds machtiger wordende drugskartels. Sommige van deze kartels bestaan al enkele decennia en hebben geld in overvloed. Dat is natuurlijk een sterke troef in een land waar armoede heerst.

In de documentaire zien we dat de drugskartels de markt voor illegale drugs in de Verenigde Staten domineren. Doordat de belangrijkste leiders gearresteerd werden, is het geweld enkel maar toegenomen! Wat ze willen? De controle van de handelsroutes, naar de Verenigde Staten.

De documentaire laat verschillende getuigenissen zien en beelden van gruwelijke afrekeningen. Voor ons lijkt Mexico een fijn toeristisch land, maar niets is minder waar. Toeristen zijn niet langer welkom op de plaats die intussen veranderd is in een slagveld.

De plaatselijke bevolking zien moorden niet meer als iets choquerend, aangezien ze er dagelijks mee geconfronteerd worden. Tegelijk zijn ze bang, want hun geliefden verdwijnen of worden vermoord terug gevonden. Dit alles blijft ongestraft, aangezien de politie er niets aan kan doen. Ze voelen zich in de steek gelaten en zoeken troost in het geloof.

Vaak doet de politie zelfs geen moeite om moorden te onderzoeken, ze zeggen dat het toch maar ‘criminelen zijn die criminelen vermoorden’, niets om je dus druk om te maken. 1 getuige vertelt dat hij maar liefst naar zes verschillende politiestations moest voor hij een aangifte kon doen om zijn vermiste zoon terug te vinden.

De documentaire laat de armoede zien in Mexico. Hierdoor is het gemakkelijk voor verschillende drugskartels om werknemers te rekruteren. Bovendien zijn de bendeleden gewild door meisjes, die opkijken naar hun geld en dure auto’s.

Een man die gearresteerd werd bekende zo’n 300 lijken opgelost te hebben in tonnen met zuur en de overblijfselen te dumpen onder grond.

De film laat ook de kant van de politie zien, die enorm veel drugs in beslag nemen, maar toch machteloos staan ten opzichte van de drugskartels.

De drugsbendes zijn zwaar bewapend, wat de situatie in het land alleen maar gevaarlijker maakt. Deze wapens worden ingevoerd vanuit de Verenigde Staten.

Een oplossing is er nog niet, maar 1 ding is zeker: hier moet dringend iets aan gedaan worden!

BRONNEN:

Vrouwenbesnijdenis: Moolaadé

Vrouwenbesnijdenis

Over vrouwenbesnijdenis in Afrika wist ik nog niet zo heel veel. Waarom doen ze zo’n dingen? In welke omstandigheden? Zijn de desbetreffende vrouwen hiermee akkoord? Hoe gebeurd zo’n ingreep? Zoveel vragen en hopelijk evenveel antwoorden!

Vrouwen-wat?

Ik typ het woord in op Google en druk op ‘afbeeldingen’. Jeetje, wat een bloederige boel! Vrouwenbesnijdenis is een cultureel gebruik dat overal ter wereld en bij verschillende religies voorkomt. Elke dag worden er zo’n 6000 meisjes besneden, met andere woorden 1 per 15 seconden. wereldwijd zijn er ondertussen al 135 miljoen vrouwen het slachtoffer van deze praktijk.

Maar hoe gaat dit nu in zijn werk?

Vrouwenbesnijdenis is een ingreep op de vagina. De leeftijd van de meisjes ligt tussen de 5 en 10 jaar, ze mogen immers nog niet menstrueren. We kennen 4 ‘vormen hiervan’:

Type 1: Bij de eerste gaan ze de voorhuid van de clitoris verwijderen, vaak samen met de hele clitoris.

Type 2: Hier gaan ze de clitoris verwijderen, samen met de kleine schaamlippen (labia minora).

Type 3: Nu gaan ze al de uitwendige onderdelen verwijderen en de vaginale opening versmallen of samen naaien.

Type 4: Dit is eigenlijk alles wat hierboven niet bij hoort: De vagina doorsnijden, inprikken, de clitoris verbranden of uitrekken, het afschrapen van alles rond de vaginale opening, het inbrengen van bijtende stoffen of kruiden om de vagina te verstrakken,…

Ohja, voor degenen onder ons die er niet zo bekend mee zijn: hier een foto van de anatomie van de vagina:

Daar komt nog bij dat de vrouw niet verdoofd wordt tijdens de ingreep. Andere vrouwen moeten hen vasthouden of zelfs vastbinden! Ze gebruiken een mes, schaar, maar soms zelfs gewoon eens tuk glas of scherpe steen. Hierna wordt de wonde ingesmeerd met vuil en as, lekker hygiënisch zeg! Je zou voor minder infecties krijgen. Wanner de vagina dichtgenaaid wordt, kan het zijn dat ze ervoor kiezen om het meisje veertig dagen vast te binden. Op die manier blijven haar benen samen en kan de vagina ‘netjes’ dichtgroeien. Er wordt een klein gaatje opengelaten om te plassen en menstrueren.

Wat zijn de gevolgen?

Zoals je ziet is dit absoluut geen lachertje! De vrouwen worden dus ernstig lichamelijk en psychisch mishandeld. De ingreep zorgt namelijk voor heet wat fysieke kwaaltjes. Ik kan me voorstellen dat wanneer dit gebeurd onder niet zo hygiënische omstandigheden, er heel wat complicaties zoals infecties kunnen optreden. In het ergste geval kan de besneden vrouw zelfs sterven door te veel bloedverlies.

Er zijn niet enkel lichamelijke gevolgen, maar vrouwenbesnijdenis zorgt ook voor problemen zoals angstaanvallen en depressies.

Waarom doen ze dit?

Er zijn vijf soorten redenen om een vrouw te besnijden:

Eerst zijn er de psycho-seksuele redenen, hiermee willen ze er zeker van zijn dat de vrouw maagd blijft tot haar huwelijk. Bovendien willen ze het seksueel genot van de man na het huwelijk verhogen.

Dan hebben we de socio-culturele redenen, dit is zoals een bar mitswa bij de Joden. Het wordt gezien als een soort overgangsritueel van meisje naar vrouw.

Er zijn ook de hygiënische en esthetische redenen, dit houdt in dat sommige culturen een vagina gewoon lelijk vinden! “Fantastische” reden om iemand zo te mishandelen seg!

We hebben ook nog de socio-economische redenen. De man stelt soms een besnijdenis als voorwaarde voor een huwelijk. Aangezien die de vrouw zal moeten onderhouden, moeten ze luisteren.

Ten slotte zijn er de religieuze redenen. In sommige religies (dit komt voor bij sommige moslims, joden, christenen, Afrikaanse religies,..) is dit traditie. Sommige moslims verwijzen bijvoorbeeld naar het volgende vers uit de Koran:

« Toen openbaarden wij aan jou: "Volgt het geloof van Abraham die het zuivere geloof aanhing, hij behoorde niet bij de veelgodendienaars". » (Koran 16:123)

Deze Abraham zou zichzelf besneden hebben, wat natuurlijk wil zeggen dat alle goede moslims besneden moeten worden. Al bewijzen verschillende andere verzen wel dat de Islam enkel een lichte vorm hiervan goedgekeurd.

Pittig detail: tot de jaren 1950 werd de clitoris van vrouwen ook hier bij ons regelmatig verwijderd, dit om ‘medische redenen’. Sommige dokters geloofden namelijk dat het dingen kon genezen zoals hysterie, epilepsie, masturbatie, homoseksualiteit, … Al werd dit door velen natuurlijk vrij kritisch bekeken, godzijdank!

Oplossingen?

Verschillende organisaties, waaronder Unicef, proberen vrouwenbesnijdenis uit de wereld te krijgen.

Hoe kan je dit doen?

Eerst en vooral proberen ze de bevolking te sensibiliseren. Het is niet gemakkelijk om een traditie te verbreken. Een ander voorbeeld hiervan is het feit dat wanneer er een man sterft in Afrika, de ‘leider’ van het dorp als diens vrouwen en kinderen verkracht om hen te ‘zuiveren’. Op die manier geef je natuurlijk ziektes zoals aids door aan iedereen. Ook hier zijn vele besnijdsters zich niet bewust van de risico’s die het meisje loopt. Ze moeten voldoende geïnformeerd zijn en ook beseffen dat deze besnijdenis een gruwelijke verminking is en niet nodig is! Unicef probeer alle besnijdsters een ander beroep aan te leren, om op die manier de traditie stop te zetten.

Het is natuurlijk ook belangrijk om te werken aan de wetgeving van een land. Unicef wil overheden niet enkel overtuigen om de wetten te verbeteren, maar ook om actieplannen op te stellen tegen deze praktijk!

Ook in België zijn er nog steeds vrouwen slachtoffer van besnijdenis. Vrouwen uit landen waar deze verminking een traditie is, kunnen een verblijfsvergunning aanvragen in ons land om eraan te ontsnappen. Ze moeten wel regelmatig een gezondheidsattest indienen waarin staat dat "hun integriteit werd gerespecteerd". Minstens 2745 vrouwen die in België verblijven werden het slachtoffer van besnijdenis, honderden van die ingrepen vonden zelfs hier plaats hoewel het door de Belgische wetgeving verboden is sinds 2001.

Ook in Nederland kennen ze dit probleem. Intussen hebben ze zelfs een manier gevonden om de vagina te reconstrueren:

Getuigenissen

De getuigenis van een besnijdster:

Het leven van Haïssa Bingi, 45, kwam meer dan een jaar geleden op een keerpunt. Deze kleine, energieke vrouw liet tijdens een ceremonie in haar dorp “het mes vallen” en keerde haar vroegere beroep van besnijdster samen met een aantal collega’s de rug toe.
Haïssa, die besneden werd toen ze 7 was, werd op 10-jarige leeftijd zelf besnijdster, omdat dit beroep in haar familie werd doorgegeven van generatie op generatie.
Ze beweert ongeveer 400 meisjes te hebben besneden, van wie velen zijn gestorven aan complicaties.

De getuigenis van een besnijding:

“Om maar van onderwerp te veranderen, vroeg ik mijn zuster naar het verschijnsel besnijdenis. met zachte, lage stem vertelde Nura me dat zij op 12 jarige leeftijd was besneden . Ze zei dat het ritueel eveneens was uitgevoerd op de 3 zussen die na haar kwamen. De 6 jongste dochters in ons gezin was die barbaarse gewoonte bespaard gebleven door tussenkomst van een westerse dokter die mijn vader confronteerde met een urenlang pleidooi tegen het ritueel. Nura voegde eraan toe dat ik gezegend was dat ik een dergelijke traumatische ervaring niet had hoeven doorstaan. Ik kon zien dat mijn zuster op het punt stond in tranen uit te barsten; ik vroeg haar wat er precies was gebeurd. Nura vertelde dat de vrouwen in onze familie generaties lang, langer dan zij zich kon herinneren, waren besneden. Onze moeder was, net als vele andere Saoedische vrouwen besneden toen zij net vrouw was geworden, een paar weken voordat ze trouwden. Op 14 jarige leeftijd, toen Nura vrouw werd, gaf moeder gehoor aan de enige traditie die ze op dit gebied kende en regelde ze dat Nura besneden zou worden in een dorpje enkele kilometers buiten Riaad. Het heuglijke feit werd gevierd en een feestmaal werd bereid. De jonge Nura koesterde zich in de aandacht die haar als eregast werd geschonken. Vlak voor het ritueel kreeg Nura van moeder te horen dat ze heel stil moest blijven liggen. Een vrouw sloeg op een trommel, de andere vrouwen zongen. De oudste vrouwen verzamelden zich rond het doodsbange kind. Nura, die naakt was en op een laken op de grond lag, werd door 4 vrouwen stevig vastgehouden. De oudste van de vrouwen hief haar hand in de lucht vol afgrijzen zag Nura dat ze een scheerachtig instrument in haar hand hield. Nura gilde. Opeens voelde ze een scherpe pijn in de buurt van haar geslachtsdelen. Nog duizelig van de schok werd ze door de vrouwen in de lucht getild en gefeliciteerd dat ze meerderjarig was geworden. Nog altijd doodsbang zag Nura bloed uit haar wonden stromen. Ze werd een tent in gedragen, waar haar wonden werden schoongemaakt en verbonden. Nura's wonden genazen snel, maar ze begreep de consequenties van de behandeling niet tot haar huwelijksnacht was aangebroken; toen had ze veel pijn en verloor ze veel bloed. Omdat dit niet veranderde begon ze seks met haar kersverse echtgenoot te vrezen. Uiteindelijk, toen ze zwanger was, consulteerde ze een westerse dokter, die ontzet was bij het zien van haar littekens. Hij zei tegen Nura dat haar uitwendige geslachtdelen volledig waren verwijderd en dat de geslachtsdaad altijd zou resulteren in scheuringen, veel pijn en bloedingen. Toen de arts ontdekte dat nog 3 andere zusters van Nura waren besneden en de overige 6 hoogst waarschijnlijk onder soortgelijke gevolgen zouden lijden, bepleitte hij bij haar dat haar ouders hem in het ziekenhuis zouden komen opzoeken. Mijn 3 andere zusters bezochten de dokter eveneens. Hij zei dat Baher er nog veel erger aan toe was dan Nura en niet kon begrijpen hoe ze seksuele omgang met haar man kon verdragen. Nura was getuige geweest van de ceremonies van onze zusters en herinnerde zich dat Baher zich tegen de oude vrouwen had verzet en het haar zelfs gelukt was tijdelijk aan haar belagers te ontkomen. Uiteindelijk was ze echter toch gepakt en naar de mat teruggebracht, waar haar tegenspartelingen veel verminkingen en bloedverlies veroorzaakten. Tot verbazing van de dokter was het mijn moeder die op de besnijdenis van haar dochters stond. Ze had het ritueel zelf moeten ondergaan; ze was er van overtuigd dat het de wil van Allah was. Ten slotte wist de arts onze vader te overtuigen van de gezondheidsrisico's die we liepen en de volslagen nutteloosheid van de behandeling. Nura zei dat mij een wrede en onnodige gewoonte bespaard was gebleven. (ontleend aan het boek Sultana van Jean P. Sasson)

De film

De film Moolaadé gaat over vrouwenbesnijdenis in Afrika. Elke zeven jaar wordt het ritueel uitgevoerd in de dorpen. Een oudere vrouw (Collé Gallo Ardo Sy) besluit de meisjes te helpen. Zelf was ze ook al slachtoffer van de verminking en ze wil de jongere meisjes die op de vlucht sloegen beschermen. Haar eigen dochter heeft ze namelijk ook al gered. Zelf heeft ze al veel nadelen ondervonden van haar besnijdenis. Zo was haar bevalling uiterst riskant en traumatisch.

De titel van de film is eigenlijk een vloek. De “moolaadé” is namelijk een oude bezwering die iedereen die de meisjes iets wil aandoen terwijl ze bij haar wonen straft. De dorpsoudsten hebben bang van deze vloek, die enkel verbroken kan worden wanneer Collé een magisch woord zegt.

De conservatieve dorpelingen reageren hier natuurlijk niet goed op en vinden dat de traditie moet verdergezet worden. Maar Collé weigert te luisteren. Grappig detail: de Afrikaanse mannen wijten het rebelse gedrag aan de radio, die maakt volgens hen de vrouwen opstandig.

De film vond ik ronduit ontroerend. De scène waarin Collé geslagen wordt raakte me diep en geeft me een gevoel van onmacht. Ik wil hen helpen, ik wil die man zélf een mep verkopen en ervoor zorgen dat vrouwen overal ter wereld geweld niet meer zien als iets wat ‘normaal is’. Het liefst van alles wil ik dat vrouwen eindelijk krijgen wat ze verdienen: een plaats nààst de man, in plaats van eronder.

Bronnen:

http://www.flw.ugent.be/cie/bogaert/bogaert21.htm

http://www.hln.be/hln/nl/957/Belgie/article/detail/831821/2009/04/25/Vrouwenbesnijdenis-bestaat-nog-wel-degelijk-in-ons-land.dhtml

In godsnaam!

Aanvankelijk stond het gaan naar de voorstelling van Annemie Struyf niet in mijn lijstje. Na de geflopte lezing over Myamar was ik namelijk nogal sceptisch tegenover dit soort bijeenkomsten. Maar enkele klasgenoten vertelden dolenthousiast over haar bij de eerste cultuurprik, dus veranderde ik meteen van mening! Gelukkig gaf Annemie dezelfde lezing in Kortessem, vlak naast mijn dorp Wellen. Ik sleurde mijn vriend (die overigens een bloedhekel heeft aan de stem van Annemie) mee voor een leerrijke avond.

De lezing zou gaan over verschillende godsdiensten. Ik was vooral benieuwd naar de manier waarop ze deze dingen zelf beleefd had. Een tekst lezen over de Islam is helemaal anders dan er middenin zitten! In onze school zijn er ook heel wat studenten met dit geloof. Door de jaren heen ontwikkelde ik dus een open geest voor andere culturen. Toch heb ik het steeds vreemd gevonden hoe sommige gelovigen hun ogen kunnen sluiten voor enkele dingen in hun geloof. Bijvoorbeeld het ontbreken aan respect voor vrouwen. Niet dat ik hiermee wil zeggen dat alle gelovigen die ‘slechte kantjes’ ook hebben, maar gewoon dat ik er naar uitkijk om een objectieve en misschien ook wel kritische blik achter de schermen van deze wereldgodsdiensten te krijgen van Annemie!

Toen ik de zaal binnenkwam en rondkeek kwam ik tot dezelfde vaststelling als bij Myamar: een zaal vol oudere mensen! Waar is al die jeugd toch? Ik dwong mijn vriend om samen met mij plaats te nemen op de eerste plaats: nét voor Annemie, aangezien ik geen woord wou missen. Plots zag ik een diascherm tevoorschijn komen: ‘Ohnee, niet wéééééééér.”, spookte er door mijn hoofd. Gelukkig bleek mijn vrees achteraf onterecht, in tegenstelling tot onze Guido kan deze dame boeiend vertellen zonder gewoon een fimpje te moeten opzetten!

Annemie Struyf

Deze dame heeft eigenlijk geen voorstelling meer nodig, ze kwam reeds aan bod in de bespreking van het boek “Mijn status is positief”. Ze zag er weer stralend uit toe ze op het podium verscheen, wat een straffe madam!

Ik ben vergeten te vermelden dat mijn oma Annemie’s grootste fan is! Niet enkel leest ze haar boeken (denk maar aan Insjalla en straftijd) maar ze zat ook aan het scherm gekluisterd bij de uitzending van haar reeks ‘In Godsnaam’. Ze wou enorm graag meekomen, maar voelde zich die avond helaas niet zo goed.

Annemie komt vaak voor in media, misschien ook wel te wijten aan haar soms nogal straffe uitspraken. In ieder geval is ze een bewonderingswaardig persoon met enorm veel moed. Bovendien hou ik wel van haar gevoel voor humor ;-)

De voorstelling

Annemie Struyf baseerde deze lezing op haar gelijknamige programma in 2010. Dit werd uitgezonden op de zender één. Hoewel het programma draait om de 5 wereldgodsdiensten, zou ik het toch eerder anders omschrijven. Annemie volgt namelijk mensen die in hun leven een radicale beslissing hebben gemaakt: het zich volledig toewijden aan een godsdienst. Misschien gaat het programma dus niet enkel over godsdiensten, maar ook om de (soms naïeve) houding van mensen.

Beginnen doet ze met een verhaal over haar vriendin, Magdalena. Een vrouw die een belangrijke rol speelt in deze voorstelling. Ze krijgt een verschrikkelijke diagnose: kanker. Magdalena nam de moedige beslissing om niet behandeld te willen worden. Voor mij lijkt deze beslissing zo vreemd: waarom wil je niet vechten? Misschien omdat mijn opa laatst dezelfde diagnose kreeg en ik niets liever wil dan dat hij volhoudt zolang hij kan. Onmiddellijk voelde ik me verbonden met Annemie: want ook ik ken nu iemand die zich, net als haar vriendin, afvraagt:

“ Wat blijft er over, als je alles wegneemt?”

De islam

De eerste godsdienst waar Annemie het antwoord zocht, is de Islam. Het lijkt me compleet nutteloos om hier nog veel opzoekwerk aan te besteden. Dankzij mijn opleiding als pav-leerkracht heb ik me hier al heel vaak in verdiept. Ik vind de Islam een mooie godsdienst in vele opzichten. Met meer dan een miljard wereldwijde aanhangers is het 1 van de grootste godsdiensten ter wereld. Hun belangrijkste geschrift is de Koran, een boek dat door niet-moslims niet aangeraakt mag worden.

Ze geloven, net zoals Christenen en Joden, in 1 god: Allah. De naam Islam betekent “onderwerping”, een moslim geeft zich dus over aan de wil van God en moet gehoorzamen aan 5 zuilen. Eerst en vooral is er de geloofsbelijdenis: moslims moeten erkennen dat “Allah de enige God is en dat Mohammed Zijn Profeet is”. Ten tweede is er het gebed. Een tijdjes terug zat ik met een moslim in de klas, Ethem. Het voel me op dat hij tijdens de pauze altijd de klas uitging met zijn jas. Buiten was hij echter nergens te bekennen. Ik vroeg hem op een dag wat dit betekende. Ethem vertelde me dat hij ging bidden. Een moslim moet namelijk 5 keer per dag bidden in de richting van Mekka, de heilig stad. Het is voor hen ook belangrijk om aalmoezen te geven aan de armen. Een deel van hun inkomen gaat dan ook standaard naar een moskee en de armen. Een vierde pijler is het vasten (waarschijnlijk de moeilijkste ;) ). Tijdens de negende maand van hun kalender (dit noemen we de Ramadan) mogen moslims niet eten, drinken, roken en vrijen van zonsopgang tot zonsondergang. Ten slotte moet elke moslim 1 keer in zijn leven op bedevaart gaan naar de heilige stad Mekka (al heb ik ergens gehoord dat je deze verplichting kan ‘afkopen’..vreemd!).

Annemie vertelde tijdens de lezing dat ze in contact kwam met de Al-minara. Dit is een organisatie die meisjes hier bekeerd tot de Islam. Allemaal niets mis mee, hoewel Annemie de opmerking maakte dat de organisatie zich na de bekering ook ontpopte tot datingbureau en de meisjes koppelde met een Islamitische jongen (die toevallig geen papieren heeft, maar wel naar België wil komen). Klinkt toch niet zo fris, dit uithuwelijken! Al-Minara was niet zo blij met de bevindingen van Annemie en wou niet dat ze hierover sprak. Maar dat moet je iemand als haar natuurlijk niet zeggen ;).

Ik besluit om even een kijkje te nemen op hun website. Op de eerste pagina vind ik de volgende tekst:

“Salam Alaikum,

Ben je geïnteresseerd in de islam?

Wil je je bekeren maar weet je niet waarheen?

Ben je net bekeerd en zoek je interessante lezingen of nieuwe zusters om ervaringen uit te wisselen?

Vind je als vrouw je weg niet altijd terug in die massa informatie?

Zoek je als organisatie meer info over de gewoonten in de islam?

Zoek dan niet verder. Wij zijn nederlandstalige moslima’s die al een paar jaar bezig zijn met een steunpuntproject.”

Hoezo “vind ik als vrouw mijn weg niet in de massa informatie”? Mijn brein is nochtans even ontwikkeld als dat van een man (misschien zelfs nog meer!). Mijn feministische kant voelt zich al dadelijk aangevallen, misschien wel compleet onterecht, geef ik toe.

De moeder van een vriendin van mij bekeerde zich laatst en kwam prompt op de proppen met een Islamitische man. Plots begin ik bij deze situatie na te denken, dit is dus echt geen ver-van-mijn-bed-show! Elke dag kiezen namelijk DRIE Vlaamse meisjes ervoor om zich te bekeren tot de Islam.

Wat Annemie vooral bijbleef was de moeite die de organisatie deed om hun louche praktijken te verdoezelen. Zo mocht Annemie bij een bijeenkomst absoluut niet naar twee bepaalde workshops, iets wat haar nieuwsgierigheid nog meer aanwakkerde. Uiteindelijk kreeg ze heel wat protest van de organisatie toen deze plots wou dat de beelden niet uitgezonden werden. Na wat heen en weer gedreig kon ze dit toch doen.

Volledig positief was het verhaal van Annemie dus niet te noemen. Dit zorgde voor heel wat kritiek richting haar en haar programma. De beelden zouden een vertekend beeld geven van de werkelijkheid. Wat u zelf wil geloven, is aan u!

Zen boeddhisme

Bij deze godsdienst liet Annemie ons een klein experimentje doen: we moesten een tweetal minuten stil blijven zitten op een stoel. Je mocht absoluuuuuuut niet bewegen en moest in je hoofd van 1 tot 10 tellen. Maar telkens als je iets dacht, moest je opnieuw beginnen. Ik geraakte dus ook niet verder dan het getal 3 (waarschijnlijk te wijten aan de contante chaos in mijn hoofd). “Oké,” lachte Annemie, “stel je voor dat je dit héél de dag lang moest doen in een verschrikkelijk vervelende houding!”. Dit is al zeker en vast niets voor mij, 3 minuten geleden was ik nog tegen Philip aan het klagen over de onmenselijk harde stoelen waardoor mijn achterwerk leek te slapen.

De godsdienst is absoluut niet duur te noemen. Alles wat je nodig hebt is een plek om te zitten. Letterlijk ja, want ‘Zazen’ vertalen we als “zitten in meditatie”. Dit gebeurd in de lotushouding (zeer moeilijk om lang vol te houden!).

Het zen-boeddhisme draait namelijk om het zuiveren van je gedachten en mediteren. Samen met Monique reisde Annemie naar Japan, waar de godsdienst oorspronkelijk opgericht werd. Monique’s zoon woont er al 5 jaar in een klooster waar hij elke dag urenlang zit te mediteren. Er loopt trouwens constant een man met een stok rond, voor het geval dat je als monnik er even aan denkt om je arm of been te bewegen. Deze man is absoluut niet weg te denken uit de godsdienst! Hij moet waken over de concentratie van de monniken, anders kunnen ze hun doel niet bereiken.

In het zen-boeddhisme vinden we heel wat wijsheden terug, de ene al wat makkelijker te begrijpen als de andere. Hier is een voorbeeld:

“Iemand vroeg een van de oude zenmeesters hem de weg naar bevrijding te leren.

De zenmeester zei: Wie onderdrukt je?

De man die vrijheid zocht zei: Niemand onderdrukt mij.

De zenmeester zei: Waarom verlang je dan naar bevrijding?”

In deze wijsheid kan je een stuk van de essentie van het zen-boeddhisme terugvinden. Het centrale idee is namelijk de verlichting. Een mens mag niet langer afhankelijk zijn van materiële zaken en moet verlicht worden. Maaaar, je màg de verlichting eigenlijk niet willen, want dat is dan weer een verlangen (wat je niet mag hebben om verlicht te zijn!). Wie dus echt verlicht WIL zijn, kan dit nooit worden want dit is tegenstrijdig met de hele leer. Het klinkt dus absoluut belachelijk dat een zen-boeddhist iets nastreeft wat je eigenlijk niet màg nastreven als je erin wil slagen. Voor een Zen-boeddhist is dit gewoonweg de waarheid. Kijk eens even terug naar de wijsheid. Het antwoord van de zenmeester is heel nuchter, weer een kenmerk van deze godsdienst. Wanneer je een zen-monnik vraagt: ‘Kijk naar de lucht, wat zie je?”, zal je als antwoord krijgen: “Ik zie wolken en de hemel”. Eenvoud is het kernwoord.

In het algemeen spreekt de godsdienst me niet zo aan. Als eeuwige bezige bij kan ik echt geen hele dag zitten niets doen! Annemie dacht er hetzelfde over. Bovendien is het niet zo aantrekkelijk om de rest van je leven elke maaltijd op 40 rijstkorrels te moeten gaan knauwen. Geef mij maar een lekker pasta!

Hindoeïsme

Wéér zo’n godsdienst waar ik eigenlijk niets van af weet, foei! Plots ben ik erg blij dat ik dit onderwerp gekozen heb! Annemie trok met Kathy, een Vlaamse vrouw, naar Bali. Kathy verkocht al haar bezittingen hier om te gaan wonen in de ashram van haar goeroe, Ratoe (voor maar liefst 70 euro per dag!!). Om je oude leven volledig achter je te laten, moet er toch iets héél goed in de plaats gaan komen, niet?

Mmmm Bali: zon, zee, strand,.. ik zou bijna zelf meewillen! 1 van de dingen die ik weet van India, is de werking van het kastesysteem. Elke mens wordt namelijk geboren in een bepaalde kaste, dat eigenlijk je ‘stand’ in de maatschappij vertegenwoordigd. Je kan enkel veranderen van kaste door goed te leven, te sterven, en opnieuw geboren te worden in een hogere kaste (dit werkt helaas ook omgekeerd!). Met andere woorden geloven ze in India dat mensen die in een lage kaste geboren worden (en dus arm zijn en weinig hebben), dat zélf gezocht hebben door slecht te leven in een vorig leven. Tot op de dag van vandaag is het nog steeds taboe om te trouwen met iemand uit een lagere kaste.

Het hindoeïsme heeft gevolgen voor je hele levenswijze. Veel Hindoes zijn vegetariër, omdat ze hun geest zuiver willen houden en omdat ze geen dieren willen doden voor voedsel. De meeste Hindoes eten met hun rechterhand. De linkerhand beschouwen ze als onrein (een beetje zoals moslims die geen varkensvlees willen eten).

Annemie maakte op deze reis kennis met het Hindoeïsme, een godsdienst met meerdere goden (dus niet zoals het Christendom of de Islam). Er bestaat ook geen Kerk of Synagoog, maar wel tempels die gebouwd zijn ter ere van een bepaalde god. Je moet echter niet naar zo’n tempel gaan, je kan ook thuis bidden of naar groepsmeditaties in speciale meditatiecentra gaan. Net dat laatste is wat Annemie voor koos. Nieuwsgierig nam ze plaats en zag dat iedereen begon te ‘shaken’ voor een groot portret van Ratoe. Urenlang gaat dit ‘shaken’ verder en Annemie vroeg zich af hoe deze mensen dit volhielden. De bedoeling was namelijk dat je een heleboel energie zou krijgen, maar dit werkte duidelijk niet bij haar. Af en toe zag ze wat mensen naar buiten glippen en weer helemaal opgepept binnenkomen. “Ja,” dacht Annemie, “een beetje buitenlucht zal mij ook wel oppeppen.”. Toen ze zich echter naar dezelfde ruimte begaf als waar de anderen naartoe gingen, werd ze plots tegengehouden. Ze mocht er niét binnen. Natuurlijk is dit iets wat er bij Annemie niet in kon en ze besloot dit verder te onderzoeken. Na een tijdje kwam het grote geheim aan het ligt: heel de boel was gewoon 1 groot drugskot. Door een ‘speciaal goedje’ te roken kregen de hindoes namelijk weer energie. Annemie besloot haar spullen te pakken en te vertrekken: een wijze beslissing!

Ook hier in België ging ze langs bij een hindoeïstische organisatie : de Hare Krishna in Durbuy.

Christendom en het Jodendom

Helaas had Annemie al veel tijd gestoken in het uitvoerig bespreken van de vorige godsdiensten waardoor er geen tijd meet was voor het Christendom en het Jodendom. Na mijn uitvoerige bespreking over de holocaust vind ik dit laatste stiekem niet zo erg: ik heb genoeg gelezen over Joden voor een tijdje!

Het Christendom daarentegen ken ik ook al op men duimpje, nog even oefenen:

Onze Vader die in de hemel zijt, geheiligd zij Uw Naam.

Uw Rijk kome, Uw Wil geschiede op aarde als in de hemel.

Geef ons heden ons dagelijks brood

en vergeef ons onze schulden,

gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren.

En leid ons niet in bekoring, maar verlos ons van het kwade.

Amen.

Ik heb altijd in een katholieke school gezeten en toch doet het me bitter weinig, dat Christendom. Ik ben niet de enige, tegenwoordig zijn er steeds meer mensen die geloven in de kerk, misschien ook wel te wijten aan hun gedateerde houding, ze evolueren niet mee met hun tijd! Of aan de talrijke schandalen die dagelijks aan het licht komen over pedofiele priesters. Zelfs mijn moeder, die er steeds op stond om elke zondag met het gezin naar de Kerk te gaan, is hier sinds 4 jaar vanaf gestapt. Ik denk dat geloof een steeds kleinere rol speelt in onze samenleving, hoewel ik begrijp dat het nog steeds een grote rol speelt in het leven van oudere mensen zoals mijn grootouders. Die zitten nog steeds elke zondag braafjes in de mis.

Zo ook de nonnen van het klooster dat Annemie bezocht. Compleet afgesloten van de buitenwereld houden ze zich elke dag bezig met bidden en werken. Aanvankelijk zag Annemie hier enorm tegen op, maar dat bleek onterecht. Hoewel de nonnen eerst niet veel kwijt wilden aan haar, kwam daar snel verandering in. 1 voor 1 deden ze hun levensverhaal aan Annemie. Wat haar vooral verbaasde is de complete eerlijkheid van de nonnen. Ze hadden niets te verbergen en kenden het concept liegen niet! Toen de nonnen ook hun verhaal wouden horen, maakten ze zich zorgen. Ze vroegen zich af welke smoesjes ze konden gebruiken om hun misstappen te verdoezelen. Plots voelden ze zich schuldig. De nonnen waren zo oprecht ten opzicht van hun, dat ze dit ook besloten te zijn. Het werd een speciale ervaring voor hun die ze nooit zullen vergeten. Want hoe vreemd het voor iemand zoals mij ook lijkt om je leven toe te wijden aan een godsdienst, kan je er niet om heen dat zo’n vrouw ongelooflijk veel wijsheid moet hebben.

Tot slot

Ik heb erg veel respect voor een godsdienst en degenen die de kracht hebben om zich eraan toe te wijden. Ik denk nu even aan mijn klasgenoot Ramazan. Vol overtuiging en passie spreekt hij over zijn godsdienst, fantastisch! Toch ben ik zelf nooit een godsdienstig persoon geweest. Ik geloof in mezelf. In mijn eigen keuzes te kunnen maken, niet beïnvloed door een god. En vooral geloof ik in het leven.

Ik wil mijn tijd op aarde niet doorbrengen volgens talrijke voorschriften die me weerhouden van fouten te maken. Ik wil fouten maken en er uit leren. Verliefd worden op de foute jongen, opnieuw… en opnieuw, voor ik de juiste vind. Me de dag na een leuk avondje stappen dat laatste biertje beklagen en genieten zonder grenzen. Natuurlijk geloof ik in morele waarden, die heb ik ook. Maar ik kies mijn eigen waarden. Liefde, respect, vriendschap en bovenal genieten van alles wat het leven me biedt.

Ps. Ik kon het niet laten om haar na de voorstelling even te gaan vragen hoe het intussen met Hope (zie mijn andere blogpost) was. Ze glimlachte breed en vertelde dat Hope veel te snel groeit en ze zich nog perfect herinnerde hoe ze voor het eerst in die mooie bruine ogen van haar staarde. Prachtig toch!

The road to Guantanamo bay

Guantanamo Bay

“Ojee, ook nog nooit van gehoord.” Ik moet met schaamrood op mijn wangen toegeven dat dit weer zo’n onderwerp is waar ik niets van af weet! Snel op onderzoek uit dus! Wat is Guantanamo bay en wat is er gebeurd?

Wat is Guantanamo Bay?

Guantánamo Bay – het klinkt als een zonnige vakantiebestemming, maar sinds het begin van de twintigste eeuw is niets minder waar. De Cubaanse marinebasis kwam namelijk in handen van de Amerikanen en de eerste zinnen van een zwart hoofdstuk uit onze wereldgeschiedenis stonden op het punt om geschreven te worden.

Ten gevolge van de Spaans-Amerikaanse oorlog in 1898 wist Cuba haar Spaanse overheersers van zich af te schudden, waarna het Zuid-Amerikaanse gebied onafhankelijk werd. Een van de eerste beslissingen die de kersverse president van Cuba, Tomas Estrada Palma, nam was het sluiten van een overeenkomst met Amerika omtrent het gebruik Guantánamo Bay. In ruil zou Cuba jaarlijks zo'n tweeduizend dollar ontvangen als pacht. Zo'n kleine veertig jaar later krikte men de verschuldigde geldsom op tot het dubbele, wat zelfs in die tijd een opmerkelijke kleine som was in vergelijking met hetgeen Amerika ervoor in de plaats kreeg.

De aanwezigheid van de Amerikanen in Guantánamo Bay bleek initieel relatief onschuldig te zijn. Men vormde de basis om tot een trainings- en opleidingscentrum voor de marine van Amerika. Na afloop van de Cubaanse Revolutie in de jaren 50 besliste Fidel Castro dat de overeenkomst betreffende de “huur” van de baai niet langer geldig was, en hij probeerde de Amerikanen dan ook te verdrijven uit zijn land. Een eerder afgesloten verdrag tussen Cuba en Amerika (toen onder leiding van president Hoover) zorgde ervoor dat zijn onderhandelingspogingen onsuccesvol bleven.

In de jaren die volgden transformeerde de Amerikanen de marinebasis tot een onneembaar fort, bewaakt door zo'n 75.000 mijnen om nieuwsgierige Cubanen op afstand te houden. Castro reageerde, geïnspireerd door het einde van de Tweede Wereldoorlog, met zijn eigen versie van het Ijzeren Gordijn. In 1961 plantte hij een maar liefst dertien kilomter lange rij cactussen rond Guantánamo Bay (can you imagine?). Maar het ongenoegen van Castro ging verder dan dat. Na zijn prikkelige verzetspoging sloot hij de watertoevoer naar de baai af, waardoor hij Guantánamo in theorie helemaal drooglegde. Amerika reageerde op haar beurt door eigen pijpleidingen in het gebied aan te leggen. De slechte relatie tussen Cuba en haar huurders zou nog lang een bittere nasmaak blijven hebben.

We springen vooruit in de tijd, richting 11 september 2001. Een datum waarop de wereldbevolking naar adem snakte toen bleek dat er een terroristische aanval plaatsgevonden had in Amerika. Twee door Al Qaeda gekaapte vliegtuigen vlogen in op de iconische torens van het World Trade Center te New York. Amerika onder leiding van haar toenmalige president, George W. Bush, reageerde heftig en lanceerde de ondertussen wereldberoemde “War on Terror”. De klopjacht met als doel het opsporen van de daders achter de aanslagen op 9/11 leverde heel wat verdachten op, en vanaf 2002 werd een aanzienlijk aantal daarvan ondergebracht in Guantánamo Bay. Amerika vormde haar Cubaanse vestiging dan ook voor een gedeelte om tot een gevangenkamp met als doel er buitenlandse gevangenen op te sluiten. Het merendeel van de gedetineerden bestond uit meer dan zeshonderd gedetineerden van Al Qaida en de Taliban

Omstandigheden in de gevangenis

Sinds 2002 is Quantánamo Bay dan ook een veelbesproken onderwerp in de media geworden. Opvallend genoeg is de reden daarvoor niet noodzakelijk de hoeveelheid aan gevangenen die er verdacht worden van terroristische aanslagen, maar de manier waarop deze gedetineerden behandeld werden. Allereerst bleek al snel dat de overgrote meerderheid nooit een eerlijk proces zou krijgen. Bovendien zouden ze voor een onbepaalde tijd achter de tralies blijven zitten, terwijl ze geen mogelijkheden kregen om zich juridisch te laten bijstaan door een niet-Amerikaanse advocaat. Het Amerikaanse Pentagon gaf in haar verdediging aan dat alle gevangen leden van een terreurnetwerk zijn en daardoor gezien moeten worden als “gevaarlijk” en “de best getrainde terroristen ter wereld”. Om het in de woorden van George Bush te zeggen: "Ze zijn gevangenen en terroristen, ze verdienen niet dezelfde waarden als wij.". Wel meneer Bush, wie bent u om te oordelen over wat anderen verdienen?

Op zich mag de povere juridische ondersteuning van de gevangenen in Guantánamo Bay al gezien worden als een inbreuk op allerhande ethische codes, maar de verhalen die na afloop van 9/11 doorheen de muren van het gevangeniskamp sijpelden zorgden er pas echt voor dat alle ogen gericht werden op de beruchte baai in Cuba. Folteringen, seksueel misbruik, zelfmoord en onmenselijke omstandigheden zijn slechts een paar voorbeelden van de gruwels die zich in Guantánamo Bay afspeelden.

Een van de gevangenen was Abd Al Rahim Abdul Rassak Janko, een Syrische Koerd die meer dan zeven jaar opgesloten zat in de best bewaakte gevangenis van de wereld. Aan de basis van zijn opsluiting ligt een video waarop Janko volgens John David Ashcroft (toenmalige Minister van Justitie) en Robert Swan Mueller III (toenmalige en huidige directeur van de FBI) te zien als 'zelfmoordterrorist'. Het ultieme bewijs, zo bleek, want Janko ontving meteen een enkel ticketje richting Guantánamo Bay, zonder enige vorm van proces waarin al dan niet zijn onschuld bewezen kon worden.

Ondertussen is Janko opnieuw een vrij man. Op 22 juni 2009 bevond de federale rechtbank van Columbia de verdachte onschuldig. De zogenaamde 'zelfmoordvideo' bleek door Al Qaeda gemaakt te zijn, en de vastgelegde bekentenis dat Janko een terroristische aanval zou gaan plegen – de aanleiding van zijn opsluiting - kwam er pas na maandenlange folteringen waarna de man uit pure wanhoop een 'toegeving' deed. Al Qaeda had Janko gekraakt, maar de gruwelijke tactieken van de Amerikaanse cipiers in Guantánamo deden dat evenzeer.

De jaren die hij in de gevangenis doorgebracht heeft echter nooit vergeten worden. In het boek 'Van het vagevuur in de hel' doet hij haarfijn uit de doeken hoe de Amerikanen hem folterden:

“...We kwamen geblinddoekt aan in Guantànamo. Een van de bewakers plaste ons onder en schreeuwde allerlei zaken in het Engels. Er was een tolk maar die sprak een onverstaanbaar soort klassiek Arabisch. Niemand wist wat ons te wachten stond. De angst was totaal. Dat zorgde voor een groot samenhorigheidsgevoel. Na enkele maanden keerde dat. Plots werd ik er door mijn medegevangenen van beschuldigd een spion te zijn voor Israël en voor de Amerikanen. Ze schreeuwden en joelden me uit. Dag en nacht. Ik werd er helemaal gek van. Letterlijk...Vanaf die dag tot aan mijn vrijlating in oktober 2009 bracht ik het overgrote deel van mijn tijd in isolatie door. Afgesloten van de wereld. Ik kreeg eten en er werd om de vijftien minuten gecheckt of ik nog leefde, maar daar bleef het bij...”

“Ik was moegetergd. Totaal op en leeg. Ik had geen greintje hoop meer dat ik ooit nog uit Guantànamo weg zou geraken. Mijn woede en frustratie richtte zich, zeker op het einde van mijn verblijf op de kampregels. Als een bewaker of een ander personeelslid niet volgens de regels handelde, ging ik volledig uit mijn dak. Dan sloeg ik alles kort en klein. Dan verwonde ik mezelf met alles wat ik te pakken kreeg. Op een bepaald moment gebruikten ze tape om een helm op mijn hoofd vast te zetten zodat ik mijn hoofd niet tegen de muren kapot bonkte. Eind 2006 was ik voor de zoveelste keer plat gespoten na een uit de hand gelopen incident. Ze brachten me tegen alle afspraken in naar een andere celblok. Daar gebruikte ik mijn donkeroranje pak om me op te hangen. Het was geen manier om aandacht te vragen. Geen finale schreeuw. Ik wilde echt dood. Het laatste wat ik me herinner is de stem van een vrouwelijke soldaat die ‘snowball, snowball, snowball’ riep. De code voor een zelfmoordpoging...”

De getuigenis van Janko is slechts één voorbeeld van de onmenselijkheden die zich achter de muren van Guantánamo hebben afgespeeld. Het verhaal van Sami al-Hajj, een Soedanees, is minstens even opmerkelijk. De man moest tijdens zijn verblijf in Guantánamo vrouwenslipjes dragen. Dat klinkt misschien als onschuldig pestgedrag, maar als een praktiserend moslim is het dat allesbehalve. Bij wijze van geestelijke marteling werd al-Hajj gedwongen naar pornofilms te kijken en naar Amerikanen die voor zijn ogen seks bedreven. Ze smeerden menstruatiebloed over zijn lichaam en de Koran werd demonstratief in de toilet gegooid.

Om nog maar te zwijgen over de blaffende honden die hem terroriseerden en de militairen die zijn knieschijf verbrijzelden. Of over de 480 dagen dat hij een buis door zijn neus kreeg geduwd, soms tot in de longen, met vloeibaar eten - omdat Sami in hongerstaking was.

Een niet onbelangrijke kanttekening is dat Amerika door deze technieken toe te laten rechtstreeks inging tegen de conventie van Genève uit 1929, een verdrag waardoor alle landen van de wereld zich moeten houden aan enkele basisregels omtrent de behandeling van krijgsgevangenen. In het verdrag staat onder andere te lezen dat gedetineerden zoals die uit Guantánamo het recht hebben om niet gemarteld te worden. Daarnaast moeten ze menselijk behandeld worden, terwijl het voor officieren verboden is om represailles tegen ze uit te oefenen.

Na jaren van ontkenning vanuit de Amerikaanse regering omtrent de gruwelijkheden binnen de muren van Gauntánamo Bay geeft men ondertussen toe dat er folteringen en onmenselijkheden plaatsgevonden hebben in de beruchte gevangenis. Sinds 2006 onderneemt Amerika stappen om het gevangenenkamp te sluiten.

De bal rond de sluiting van Guantánamo Bay ging pas echt aan het rollen toen Barack Obama in 2008 de Amerikaanse presidentsverkiezingen won. Al snel beschreef hij de gevangenis als “een betreurenswaardig hoofdstuk in de Amerikaanse geschiedenis” en beloofde hij om Guantánamo in 2009 te sluiten. Dat Obama geen gras over zijn beslissing wou laten groeien bleek toen hij tijdens de eerste uren van zijn presidentschap het bevel gaf om alle lopende vervolgingen tegen de gevangenen tijdelijk stop te zetten. Obama wilde met andere woorden Guantánamo sluiten om vervolgens alle terreurverdachten naar andere landen te sturen – waar overigens best veel negatieve reacties op kwamen – of op Amerikaans grondgebied voor de rechter te brengen. Ondertussen is de gevangenis nog steeds open, en blijken er aan Obama zijn voornemens heel wat juridische en politieke haken en ogen te zitten waardoor het waarmaken van zijn beloftes erg moeilijk zal worden.

Een aantal bewakers uit Guantanamo deden ondertussen hun boekje al open over de gebeurtenissen. Het is fijn om te zien dat ze oprecht spijt hebben van hun daden.

De film

Er zijn zoveel plekken op deze wereld waar ik hoop nooit terecht te komen: een concert van Frans Bauer, de rommelige slaapkamer van mijn broer,.. Maar al deze gruwelen vallen in het niets bij het Amerikaanse gevangenkamp Guantanamo Bay. Toen ik samen met Anouck de film bekeek waren we eigenlijk beiden wat stil. Wat een vreselijke gebeurtenissen daar.

In de film ontmoeten we Asif Iqbal, een Brit van Pakistaanse afkomst die naar Pakistan trekt om zijn toekomstige bruid te ontmoeten. Drie vrienden (Ruhal, Shafiq en Monir) gaan met hem mee. Daar maken ze een domme beslissing; ze steken de grens over naar Afghanistan. Monir raakt gescheiden van de groep en nooit meer teruggezien. De rest wordt gearresteerd en naar Guantanamo Bay gebracht. Hier beleven ze twee gruwelijke jaren.

Wat me vooral aangreep is de film waren de ondervragingstechnieken. Ze moeten urenlang op hun knieën zitten en krijgen de ene zinloze vraag na de andere. De vrienden krijgen de kans niet om uit te leggen dat ze er niets mee te maken hadden. Wanneer de Amerikanen het antwoord dat ze willen niet krijgen, gooien ze de gevangene gewoon op grond. Daarna zetten ze hem terug op zijn knieën en zo blijft het proces verder gaan.

Op een bepaald moment krijgt één van hen een wazige videotape te zien van een toespraak die Osama Bin Laden in 2000 hield. “Dit is Osama Bin Laden,” legt de ondervrager uit. “En dit ben jij in het publiek.” Waarbij ze een wazig vlekje op het beeld aanwijst waarvan je op het eerste zicht nauwelijks kunt zeggen dat het een mens is. “Waar is Osama?,” vraagt ze in alle ernst, alsof 1 van de drie vrienden toevallig Bin Ladens gsm-nummer op zak zou hebben. Dat die in 2000 alledrie Engeland niet zijn uitgeweest, is een feit waar ze niet mee wil worden lastiggevallen.

Uiteindelijk geraken onze vrienden er levend uit, maar getraumatiseerd voor het leven. Persoonlijk hoop ik dat ze meneer Bush deze film eens laten zien, benieuwd of hij dan nog steeds vindt dat deze mensen geen rechten mogen hebben. Ik kan absoluut begrijpen dat er heel wat misdadigers rondlopen op deze wereld, zelfs met informatie die vele levens kan redden. Maar iemand op deze manier behandelen kan écht niet. Daar komt nog eens bovenop dat velen gewoon onschuldig waren! Dit gaat absoluut de geschiedenis in als een zwarte pagina in Amerika's geschiedenis.

In de klas?
Wat dacht je van een cartoonanalyse via de KIAM-methode? Hier is alvast een pareltje:

Extra: Bekijk de getuigenis van Ruhal.

Bronnen: